चिकात असते वासरांसाठी रोगप्रतिकारक शक्ती

कोलोस्ट्रम फीडिंग वासरांमध्ये प्रारंभिक आयुष्यात होणारे विविध आजार टाळण्यासाठी पशुपालकांना महत्वाच्या काही प्रमुख बाबी जोपासणे आवश्यक आहे. त्या बाबी म्हणजे वासरास अस्वछ आणि जंतु प्रादुर्भाव होईल अश्या ठिकाणी ठेवू नये....

यशस्वी दुग्धोत्पादनासाठी मूलमंत्र

फार्म व्यवस्थापन

यशस्वी दुग्ध उत्पादन (Dairy Production) शेतीला पूरक असा दुग्धव्यवसाय दिवसेंदिवस वाढत आहे. वास्तविक देशाच्या वाढत्या लोकसंखेनुसार आहारात पुरेसे घटक मिळणे अत्यावश्यक आहे. स्वच्छ दुध हे एक प्रकारचे परीपूर्ण अन्न आहे,...

केळीच्या सालीपासून दुभत्या गायींसाठी पर्यायी आहाराची सोय

पोषण व्यवस्थापन

पूर्वी गरिबाचे अन्न म्हणून केळीकडे पाहिले जायचे. आजही केळीचे ते स्थान आहारात निश्चितपणे आहे. २०१७ साली जगभरात ११७ लाख टन केळीचे उत्पादन झाल्याची नोंद आहे. पैकी ८३० लाख अमेरिकन डॉलर्स...

जनावरांच्या पैदासीच्या रेकॉर्डस किंवा नोंदी व त्याचे महत्व

फार्म व्यवस्थापन

जनावरांचे संगोपन करत असतांनी त्यांच्या पैदासीच्या नोंदीला फार महत्व असते. पैदासीच्या नोंदी (Animal breeding records) ठेवण्याकरीता आवश्यक मुद्दे पुढीलप्रमाणे, जातीवंत जनावराच्या आनुवंशिकतेबद्दल परिपूर्ण माहिती मिळते. जनावरांचे आनुवंशिक दुग्धोत्पादन क्षमता समजते...

जनावरांतील स्तनदाह रोगाची माहिती अत्यावश्यक

आरोग्य व्यवस्थापन

जनावरात होणारा स्तनदाह, यास ‘कासेचा रोग’ असेही म्हणतात. या रोगाची लागण झाल्यास जनावरांची कास कडक होते म्हणून त्याला ‘दगडी रोग’ असेही म्हणतात. प्रामुख्याने हा रोग अधिकतम दूध देणाऱ्या जनावरांमध्ये जास्त...

जनावरांतील लंगडणे – कारणे व प्रथमोपचार

आरोग्य व्यवस्थापन

जनावर लंगडणे (Cattle Lameness) हा फार मोठा आजार असून त्यामध्ये जनावरांच्या पायास असह्य वेदना होतात, परिणामी चालतांना त्यांचे हाल होतात. म्हणजेच व्यवस्थितरित्या चालता येत नाही आणि ते लंगडतात. या लेख मध्ये...

बायपास फॅट तंत्रज्ञान: दुभत्या गायी-म्हशींसाठी वरदान

पोषण व्यवस्थापन

प्रस्तावना दुध व्यवसायातील यश हे चांगल्या व्यवस्थापनावर तसेच उत्तम दर्जाच्या आहार घटकांवर अवलंबून असते. संकरीत गायींमध्ये दुध देण्याचे प्रमाण हे सरासरी १५ ते २० लिटर प्रतिदिन तर जातिवंत म्हशीं मध्ये...

दुग्धज्वर पीडित पशुंना तर्कनिष्ठ उपचारांची आवश्यकता

आरोग्य व्यवस्थापन

गाई-म्हशींमधील “दुग्धज्वर” म्हणजे काय? “दुग्धज्वर” (मिल्क फीव्हर) हा विशेषत: गाई-म्हशींच्या विण्याशी संबंधित आहे. तो कॅल्शिअम कमतरतेने होत नसून गाय वा म्हैस व्यायल्यावर प्रथमच येणाऱ्या दुधांतील चिक निर्मिती (संश्लेषण) साठी त्यांच्या...

ऊसाच्या वाढ्याची पौष्टिकता वाढवा

पोषण व्यवस्थापन

ऊसाच्या वाढ्याची पौष्टिकता (Sugarcane Tops) जनावरांच्या आहारात सतत वाढ्याचा समावेश केल्यामुळे शरिराला आवश्यक असणाऱ्या घटकांची कमतरता निर्माण होऊन दुग्धोत्पादन व प्रजनन क्षमता कमी होते. जनावरे गाभण राहत नाहीत व वारंवार...