गायींमधील रेबीज रोग

चिडचिडे व मुका रेबीज दोन्ही गुरांपाशी आढळतात, पूर्वीचे प्रमाण अधिक सामान्य आहे. दोन आणि दोन दरम्यान नेहमीच तीव्र फरक काढता येत नाही, परंतु संतापजनक प्रकार बहुधा मृत्यूच्या आधी दिसणा या अर्धांगवायूमुळे मुकामध्ये विलीन होतो.  मूक रॅबीजची विशिष्ट प्रकरणे अशी असतात की ज्यामध्ये पक्षाघात हल्ला सुरूवातीस होतो आणि प्राण्यांचा मृत्यू होईपर्यंत टिकून राहतो. हा रोग भूक न लागल्याने प्रथम प्रकट होतो, दुधाचा स्राव थांबवणे, प्रचंड बेचैनी, चिंता, भीतीची अभिव्यक्ती आणि व्याप्तीमध्ये बदल डोके व जमीन सरळ करणे आणि इतरांना जनावरे पकडण्याची वेडसर प्रवृत्ती, जरी चावा घेण्याची इच्छा कुत्र्यांसारख्या पशूंमध्ये दिसून येत नाही. चौथ्या दिवशी प्राणी सहसा शांत होते, आणि चाला आहे. ताठ, अस्थिर आणि बहरणे दाखवित आहे की शेवटचा पक्षाघात चालू आहे. मांसाचा नाश होणे खूप वेगवान आहे आणि रोगाच्या अगदी छोट्या कालावधीतही प्राणी अत्यंत मुरुम होते. तापमान कधीच उंचावले जात नाही परंतु सामान्यत: सामान्य किंवा साधारण अगदी सूक्ष्म. अंततः, मागच्या भागातील संपूर्ण अर्धांगवायू आहे, प्राणी उठण्यास असमर्थ आहे आणि, अनियमित आक्षेपार्ह हालचाली वगळता, कोमेटोज कन्फेक्शनमध्ये आहे आणि पहिल्या लक्षणांनंतर ती 4 ते  6  दिवसांत मरतात.


डॉ. के. आर. शिंगल

पूर्व प्रादेशिक सह आयुक्त, पशुसंवर्धन, महाराष्ट्र सरकार
ईमेल आयडी: drkrshingal@gmail.com